O metodzie

Metodę stworzył francuski otolaryngolog i foniatra Alfred Tomatis (1920 – 2001). Ta wysoce skuteczna metoda leczenia problemów słuchowych oddziałuje na plastyczność połączeń nerwowych odpowiedzialnych za analizę dźwięków, motorykę, równowagę, koordynację, język, mowę, komunikację i emocje. Tomatis sformułował trzy prawa, które od jego nazwiska nazywamy Prawami Tomatisa: Głos zawiera tylko te częstotliwości, które może usłyszeć ucho Modyfikacja sposobu słyszenia powoduje automatyczną nieświadomą zmianę głosu. Trwała zmiana głosu jest możliwa przez zastosowanie odpowiedniej stymulacji słuchowej, kontynuowanej przez pewien okres czasu. Podstawowym założeniem leżącym u podłoża treningu uwagi słuchowej metodą prof. A. Tomatisa jest odróżnienie słyszenia od słuchania. Słyszenie jest procesem biernym, zależnym wyłącznie od sprawności narządu słuchu. Słuchanie (uwaga słuchowa) jest natomiast procesem aktywnym – percepcją dźwięku i wykorzystaniem płynącej z niego informacji. Podczas słuchania wyłapywane są ważne komunikaty a ignorowane mniej istotne. Uwaga słuchowa wpływa na nasze postrzeganie i odbieranie świata. Odgrywa zasadniczą rolę w percepcji mowy oraz procesie uczenia się. Jej zaburzenia mogą przyczynić się do rozwoju problemów z mową, nauką i koncentracją uwagi. Obecnie metoda Tomatisa stosowana jest na całym świecie i nadal zdobywa coraz większą popularność zarówno w terapii dzieci jak i dorosłych. Korzystali z niej znani śpiewacy i aktorzy, m.in. Maria Callas, Romy Schneider i Gerard Depardieu.

Znaczenie lateralizacji słuchowej

Na podstawie swoich badań Tomatis wysnuł wniosek, że optymalnym sposobem kontroli głosu jest kontrola prawouszna. Wynika to z fizjologicznej asymetrii ludzkiego mózgu. Prawa półkula mózgu jest półkulą niewerbalną, emocjonalną, lewa natomiast jest werbalna i logiczna. Obie półkule są ze sobą połączone i współpracują ze sobą tworząc pewien obraz rzeczywistości i pozwalając nam reagować we właściwy sposób. Tomatis uważał, że osoby lewouszne często najpierw odczytują ładunek emocjonalny wypowiedzi pozostawiając jej treść na drugim planie. U takiej osoby silne emocje mogą wpływać na jej proces komunikacji. Większość osób jąkających się to osoby lewouszne. Osoby prawouszne odbierają przede wszystkim treść wypowiedzi (co jest korzystne podczas komunikowania się). Obniżona jakość komunikacji wynikająca z zaburzeń uwagi słuchowej może mieć również wpływ na funkcjonowanie społeczne dziecka.

Diagnoza

Diagnoza w treningu uwagi słuchowej metodą prof. A. Tomatisa polega na wykonaniu testu uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej. Badanie wykonuje się przy pomocy audiolaterometru. Test uwagi słuchowej składa się z badania uwagi słuchowej zewnętrznej, badania uwagi słuchowej wewnętrznej, badania lokalizacji źródła dźwięku, dyskryminacji wysokich dźwięków i testu lateralizacji słuchowej. Badanie poprzedzone jest dokładnym wywiadem, podczas którego zbierane są informacje o rozwoju psychoruchowym dziecka.

Terapia

W treningu uwagi słuchowej metodą prof. A. Tomatisa wykorzystuje się słuchanie odpowiednio dobranej muzyki w celu stymulacji układu słuchowego. Uzyskuje się to poprzez wykorzystanie urządzenia zwanego Elektronicznym Uchem. Urządzenie to jest bardzo ważne ponieważ przetwarza dźwięki tak aby spełniały funkcje terapeutyczne.

Trening uwagi słuchowej metodą prof. A. Tomatisa dzieli się na dwie fazy. Fazę bierną i fazę czynną. Faza bierna polega na słuchaniu odpowiednio przetworzonej muzyki. Celem tego etapu jest wykształcenie umiejętności prawidłowego słuchania. Program treningu jest opracowywany indywidualnie w zależności od rodzaju problemów oraz wyniku testu uwagi słuchowej. Dobiera się odpowiednie nagrania i ustawia parametry tak aby trenować te funkcje, które są najbardziej zaburzone.

Po fazie biernej następuje faza czynna, podczas której poddawana terapii osoba mówi, czyta lub śpiewa jednocześnie kontrolując swój głos. W tej fazie budowana jest kontrola nad własnym głosem.

Elektroniczne Ucho

Pracujemy na najnowszym sprzęcie, który powstawał pod nadzorem Jozefa Vervoort’a – ucznia i wieloletniego współpracownika A. Tomatisa. Sprzęt do terapii jak również sprzęt do diagnozy posiada certyfikat sprzętu medycznego, spełnia więc najwyższe wymagania stawiane sprzętowi medycznemu. Posiadany certyfikat gwarantuje doskonałe działanie z Europejską Dyrektywą dla Wyrobów Medycznych 93/42/EWG

Cykl terapii

Trening metodą Tomatisa rozpoczyna się tzw. fazą bierną (polegającą na biernym słuchaniu utworów), która składa się z kilku etapów terapeutycznych. Każdy podzielony jest na kilka lub kilkanaście dni. Długość takiej terapii jest uzależniona od potrzeb pacjenta lub stopnia jego dysfunkcji. Standardowy program trwa ok. 30 dni cyklicznego słuchania przez 1,5h (optymalnie min 3 x w tygodniu). Pomiędzy kolejnymi etapami fazy biernej zalecana jest kilkutygodniowa przerwa.

Faza aktywna jest drugim etapem treningu. W tej fazie pacjenci angażują się w ćwiczenia wokalne. Osoby powtarzają pojedyncze wyrazy oraz zdania lub czytają i śpiewają do mikrofonu połączonego z elektronicznym uchem. Elektroniczne ucho filtruje i parametryzuje odpowiednio głos i przetworzony wysyła przez słuchawki do uszu pacjenta. W ten sposób pacjent zaczyna słyszeć siebie inaczej, co w konsekwencji prowadzi do zmian w jego głosie i sposobie wypowiedzi.