Metoda została opracowana przez niemieckiego eksperta ds. spraw komunikacji Freda Warnkego i uznana za jedną z najnowocześniejszych metod leczenia dysleksji. Fred Warnke ponad 40 lat zajmował się problemami słyszenia. Jego działalność zawodowa obejmowała psychoakustykę i psycholingwistykę. Szczególną uwagę kierował na problemy dzieci, u których stwierdzono opóźnienia w zakresie opanowania języka mówionego i pisanego. Według jego koncepcji problemy z nauką prawidłowego czytania, pisania i mówienia są ściśle związane z trudnościami w automatyzacji przetwarzania bodźców słuchowych, wzrokowych i motorycznych.

W procesie treningowym metody Warnkego chodzi o to, aby, np. ucho nie tylko słyszało dźwięki, ale żeby mózg był w stanie te dochodzące dźwięki skutecznie i automatycznie odczytać. Automatycznie, czyli niejako mimowolnie przefiltrować, przeanalizować i zintegrować dźwięki w słowa, zdania, a maksimum energii skierować na rozpoznanie i zapamiętanie usłyszanej treści.

Automatyzacja pozwala na zużycie niewielkiej ilości energii na wykonanie danej czynności, na szybsze wykonanie danej czynności, na wykonywanie kilku procesów jednocześnie, czyli wielotorowość oraz zmniejsza liczbę błędów i zapewnia lepszą ciągłość danego procesu.

Wyobraźmy sobie dziecko, u którego występują zaburzenia automatyzacji przetwarzania informacji wzrokowych i słuchowych w czasie dyktanda w klasie.

Dziecko musi w takiej sytuacji zarejestrować głos nauczyciela, przetworzyć i zarejestrować informacje przez niego podane, zrozumieć te informacje, podzielić je na poszczególne słowa, wizualnie wyobrazić sobie pisownie każdego z tych słów, zapisać je, a na końcu porównać zapis z wewnętrznym obrazem słowa. Zatem jest to proces niezwykle złożony.

Nie możemy też zapomnieć o warunkach panujących w klasie: szeptanie, chrząkanie, szuranie, odgłosy z ulicy czy szkolnego korytarza, a do tego wszystkiego nieodłączny stres.

Dziecko z zaburzeniami automatyzacji zużyje masę energii na wykonanie tego zadania, będzie wyczerpane, zdenerwowane, a wynik dyktanda najprawdopodobniej niezadowalający.

Dla kogo przeznaczona jest terapia?

Metoda Warnkego skierowana jest do dzieci od 6 roku życia i dorosłych z:

• trudnościami z koncentracją uwagi
• problemami w nauce czytania pisania
• dysleksją zaburzeniami przetwarzania słuchowego (APD)
• trudnościami w lateralizacji
• problemami logopedycznymi
• trudności w rozumieniu mowy w hałasie lub w pomieszczeniach o dużym pogłosie, np. klasa szkolna
• mylenie podobnie brzmiących wyrazów
• trudności w rozróżnianiu głosek zwarto-wybuchowych, np. p-b, t-d, k-g
• problemy z określeniem kierunku, z którego dobiega dźwięk
• trudności z dłuższym utrzymaniem uwagi na zadaniu wymagającym słuchania, w szczególności w obecności bodźców zakłócających
• problemy ze zrozumieniem złożonych poleceń lub przyswojeniem dłuższej treści wypowiedzi

Diagnoza

Diagnoza jest prowadzona przy użyciu specjalistycznej aparatury testowo-pomiarowej oraz kilku narzędzi do diagnostyki przesiewowej.

W czasie diagnozy badamy:

• próg kolejności wzrokowej
• próg kolejności słuchowej
• słyszenie kierunkowe
• różnicowanie tonów
• synchroniczne wystukiwanie rytmu
• czas reakcji z wyborem
• rozpoznawania wzorca częstotliwości

Poza tym wykonujemy testy:

• koordynacji oko-ręka
• czytania pseudosłów oraz krótkoterminowego zapamiętywania sylab
• selektywności percepcji
• spostrzegania dynamicznego
• współpracy obuocznej (test Langa oraz test widzenia przestrzennego)
• literowania wzrokowego

Terapia

Pełny trening opracowany przez Freda Warnkego obejmuje trzy obszary:

• automatyzację przetwarzania spostrzeżeń w obszarze słuchu, wzroku i zdolności motorycznych,
• automatyzację koordynacji półkul mózgowych,

• rozwój i automatyzację „wzrokowego języka”

Terapia składa się z dwóch etapów.

1.Trening wzrokowo-słuchowy funkcji podstawowych

W pierwszym etapie dążymy do redukcji nieprawidłowości centralnego przetwarzania, gdzie konieczna jest automatyzacja funkcji podstawowych, takich jak:

• próg kolejności (wzrokowej i słuchowej)
• słyszenie kierunkowe
• rozpoznawanie wzorców
• różnicowanie tonów
• koordynacja wzrokowo-motoryczna
• czas reakcji z wyborem

Czas trwania tego etapu jest kwestią indywidulaną. W dużej mierze zależy od motywacji oraz możliwości dziecka.

2.Lateralny trening koordynacji półkul mózgowych

Drugi etap to , tzw. trening lateralny. Na tym etapie dążymy do utrwalenia osiągniętych celów z pierwszego etapu oraz usprawnienia współpracy między półkulami mózgu.

Podczas treningu lateralizacji steruje się odpowiednio informacjami słuchowymi i wzrokowymi podczas czytania tekstów przez ćwiczącego w taki sposób, aby stymulować ciągłe porównywanie odbieranych aktualnie informacji przez obie półkule, a tym samym zwiększyć efektywność w zakresie ich komunikowania się za pośrednictwem ciała modzelowatego.

W czasie treningu lateralnego prezentowany materiał dźwiękowy, np. muzyka czy mowa nie są słyszane statycznie lecz „płyną” w słuchawkach od jednego do drugiego ucha. Użycie specjalistycznych słuchawek oraz mikrofonów umożliwia naukę czytania przy jednoczesnym aktywowaniu obu półkul mózgowych bowiem głos czytający tekst (nagrany lektor lub terapeuta) oraz własny głos dziecka pojawiają się na przemian, raz głos czytający tekst w prawym uchu, a głos dziecka w lewym, a potem odwrotnie. Ponadto wykorzystanie specjalnych okularów w czasie czytania, w których na zmianę zaciemniają się szkła powoduje, że ćwiczący czytając tekst wraz z lektorem widzi go na przemian prawym lub lewym.

Dźwiękowe materiały ćwiczeniowe są nagrane w tzw. „stereofonii sztucznej głowy”, dzięki czemu ćwiczący odnosi wrażenie przestrzenności dźwięku, czyli ma wrażenie jakby głos w słuchawkach pojawiał się z różnych stron i w różnej odległości od ćwiczącego.

Regularnie prowadzony trening prowadzi do lepszej synchronizacji obu półkul, a dzieje się to za sprawą aktywowania istniejących, ale wcześniej niewykorzystywanych włókien nerwowych.

Trening odbywa się z wykorzystaniem specjalistycznego urządzenia Audio4Lab – Alpha Trainer, które poprawia percepcję centralną przez angażowanie na zmianę obydwu półkul mózgowych, do przetwarzania bodźców słuchowych i wzrokowych.

Praca na tym etapie przebiega wyłącznie w gabinecie pod okiem terapeuty. W przypadku dzieci najczęściej trwa tyle miesięcy ile dziecko ma lat.

Skuteczność metody Warnkego

Skuteczność metody Warnkego została zweryfikowana na Uniwersytecie Medycznym w Hannowerze, a także przez zespół prof. Małgorzaty Lipowskiej Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.